लेख

धानमा एकीकृत खाद्यतत्त्व ब्यवस्थापन

नेपालको कुल जनसंख्याको ६५% भन्दा बढी मानिस जनजिबनका लागि कृषिमा निर्भर छन् । कुल गार्हस्थ उत्पादनमा एक तिहाई भन्दाबढी योगदान कृषिको रहेको छ र धान,गहु,मकै ,कोदो आदि यहाँका प्रमुख खाद्यान्नबाली हुन् । धानबाली हाम्रो खाद्यान्नको प्रमुख आधार हो।धानबाली लगायत सम्पुर्ण बिरुवाको वृद्धि बिकासका लागि विभिन्न किसिमका खाद्यतत्त्वको आवश्यकता पर्दछ।यतिबेला बिश्व नै संक्रमणको घडीमा घुमिरहेको छ।मानो […]

नेपालमा वर्षे प्याज खेती प्रविधि

प्याज गानो वर्गमा पर्ने प्रमुख तरकारी बाली  हो । नेपालमा 17,740 हेक्टर जमिनमा  प्याजको खेति गरिन्छ र वार्षिक उत्पादन  2,54,102  में. टन हुदै आएको छ (MOAD 2012/2013)। सप्तरी, बारा ,सिराहा ,रौतहट,कैलाली ,रूपन्देही, धनुषा, सर्लाही, खोटाङ्मा प्याजको व्यवसायिक  खेती गरिन्छ । खास गरेर मङ्सिर देखि पुष महिनामा प्याज लगाउने गरिन्छ । यी महिनामा उत्पादन अत्याधिक हुनाले प्याज खेति गरेका […]

तुलसी र यसका फाइदाहरु

तुलसी १८ इन्च लामो सुगन्धित वनस्पती हो। यो Lamiaceae परिवारमा पर्छ र यसको बैज्ञानिक नाम Ocimum sanctum हो। हिन्दू मान्यता अनुसार यसलाई : तु- तुरिय अवस्था ज्ञानको प्रतिक राम ल- लकरादी , लक्ष्मण बैरग्यको प्रतिक पञ्चत शरीर सी- मानव हृदय र ज्ञानको प्रतिक मानिन्छ। त्यसैले तुलसीलाई ज्ञान, बैरग्य, भक्ति र भक्तिको प्रतिक मानव जीवनको अर्थमा […]

गाँजा : गाँस,बास अनि कपास

गांजा शब्द प्रती नेपाली समाजको अनुभुती र विश्लेषण माथिको चिन्तनलाई नियाल्दा तिता,मिठा र अनौठा सबै किसिमका परिदृश्यहरु प्रतिबिम्बित भएको पाइन्छ । कतिपयले त यसलाई प्रकृति माथिको नश्लभेद भनेर समेत परिभाषित गर्ने गरेका छन् । यश बनस्पति भित्र समाहित अन्तरगुणहरुको द्वन्द्वात्मक परिस्थितिले गर्दा नै यश प्रती स्पष्ट धार र विश्लेषणात्मक दृष्टिकोणको अंकुरण हुन पाएको छैन । […]

कृषिका परम्परागत ज्ञान र त्यसका फाइदा

नेपाल एक भुपरिवेष्ठित तथा कृषी प्रधान देश हो। यहाँको करिब ८६ प्रतिशत मानिसहरु ग्रामीण क्षेत्रमा बस्दछन् भने ६५ प्रतिशत मानिसहरु कृषी पेशामा आश्रित छन् । नेपालको कुल जमिन मध्ये धेरै भूभागहरु ग्रामीण क्षेत्रले ढाकेको छ त्यसैले ग्रामीण क्षेत्रमा केही हदसम्म कृषिमा परम्परागत तरिकाले प्रश्रय पाएको छ। करिब केही दशक अगाडि प्राय सबै कृषकहरुले परम्परागत कुषि […]

नेपालमा कागती खेतीको महत्त्व र उपयोगिता

हामी सबै माझ कागती र यसको  उपायोगिता तथा लोकप्रियता अबगत नै छ । बिशेष  गरी पछील्लो समयमा बिश्वब्यापी  रुपमा कोरोना भाइरसका कारण हामी जनमानसमा प्रायः  जसो दिनहुँ  यसलाई  उपभोग गर्ने गर्दछौ । यसको खेती गर्न पनि उत्तिकै सजिलो छ ।घर बारी तथ करेसा बारिमा पनि यसलाई सजिलै स्थापित गर्न सकिन्छ ।अरु को जस्तो झन्झटिलो  तथा […]

भैसीमा मौसमी प्रजनन : कारण,असर र समाधान

भैसी एक बर्षैभरि साढे खोज्ने heat मा आउने पशु हो,यस प्रकृतिका पशुहरु polyestrous समुहमा पर्दछन । यधपी भैसीको प्रजनन क्रम अथवा heat मा आउन सक्ने सम्भावनाको दरलाई ऋतुहरुले फरक पार्ने गर्दछ । भैसीको यस किसिमको फरक स्वभावले प्रजनन संग सम्बन्धित विशेषताहरु जस्तै स्पहिलो पल्ट ब्याउने उमेर (Age at first calving),थारो अवधि (dry period, ब्याउने समयको […]

Rice Blast

Rice blast or “Rotten neck” is ubiquitous problem found in many countries of the world. It is one of the major fungal disease of Nepal.The fungus that causes rice blast is called Magnaporthe oryzae. Favourable conditions: 1. Application of excessive doses of nitrogenous   fertilizer. 2. Low night temperature(between15-20°or less than 26°c) 3. low soil moisture […]

बन्दागोबी : गरिबले खानी तरकारी !

बन्दागोभी भन्ने बित्तिकै कतिपय सम्भ्रान्तवर्गीय मानिसहरुले निधार खुम्च्याउँछन् । यो सस्तो तरकारी गरीबले खाने तरकारी हो भन्ने पनि बेर लगाउँदैनन् । तर बन्दा गोभी धन नहुनेले मात्र खाने तरकारी होइन । यो त तन स्वस्थ राख्न चाहने जो कोहीले खानैपर्ने तरकारी हो । बन्दागोभीका लाभ यस्ता यस्ता छन् । बन्दागोभीमा यस्तो तत्व हुन्छ जसले क्यान्सरको […]

किवि खेती प्रविधि

व्यवसायिक रुपमा तरकारी र अन्न बालीको उत्पादन गर्दै आएका हामी नेपाली कृषकको लागि किवी फल खेती हाल नेपालमा विस्तार लोकप्रिय हुदै आएको छ । यो फल धेरै पोष्टिक तत्वले भरिपुर्ण भएको विभिन्न अनुसन्धानले देखाइरहेको छ । यसको नियमित सेवनले मधुमेह, मुटुसम्वन्धी रोगहरु, मांशपेशिय क्षय, मोटोपना र दम जस्ता रोगहरुबाट टाढा राख्छ । सबै उमेर समुहका […]