लेख

२२ औं धान दिवस विशेष

कृषि प्रधान देश नेपालमा यस वर्षको धान दिवस (असार १५) नयाँ उत्साहसाथ आधुनिक कृषि प्रविधि अपनाउँदै मनाइँदैछ। परम्परागत खेतालाई यान्त्रिकरण, स्मार्ट सिँचाइ प्रणाली, उन्नत जातका बीउ, र डिजिटल कृषिको प्रयोगमार्फत सुधार गर्दै, यो दिवस कृषिमा नवप्रवर्तन र आत्मनिर्भरता हासिल गर्ने दिशामा एक महत्वपूर्ण पाइला बन्ने अपेक्षा गरिएको छ। राष्ट्रिय धान दिवसको संक्षिप्त परिचयः नेपाल कृषि […]

स्विसकन्ट्याक्ट नेपालले कृषि प्रविधि विकास एवं विस्तारमा सञ्चालन गरेको कार्यहरुको विवरण

संस्थागत परिचय स्विसकन्ट्याक्ट अन्तर्राष्ट्रिय विकास परियोजनाहरुको कार्यान्वयन गर्ने संस्था हो । सन् 1959 मा स्थापना भएको यसको मुख्य कार्यालय जुरिच, स्विट्जरल्याण्डमा छ । यो एक स्वतन्त्र गैर-लाभकारी संस्था हो जुन राजनीतिक, वर्गिय, जातिय, क्षेत्रिय, भाषिक, धार्मिक रुपमा तटस्थ छ ।  यो ४१ वटा देशहरुमा-कार्यरत छ । स्वीसकन्ट्याक्ट नेपाल सन् १९९१ देखि नेपालमा सकृय छ । […]

बायोचार र यसको प्रयोगबाट माटोको सन्तुलन

परिचय विश्वब्यापी समस्याको रुपमा देखिएको जलवायु परिवर्तन, तापक्रम वृद्धिलाई कम गर्न हरित ग्यास उत्सर्ज कम गराउने जैविक उपायको रुपमा बायोचार देखा परेको छ। जैविक पदार्थहरू (जस्तै काठ, पात, फोहोर आदि) लाई उच्च तापक्रममा अक्सिजनको न्यून उपस्थिति (pyrolysis) मा तताएर बनाइएको एकदमै धेरै कार्बन रहेको पदर्थलाई बायोचार भनिन्छ। यस्लाई चारकोल पनि भनिन्छ। यसको मुख्य उद्देश्य माटोको […]

धानको पराल खेतमा जलाउँदा हुने नोक्सानीहरु के-के हुन् ? यी हुन् यसको उचित समाधानको उपायहरू

धान नेपालकाे प्रमुख खाद्यान्न बाली हो । क्षेत्रफलको हिसाबले पनि यसको स्थान पहिलो नै छ। नेपालकाे  सन्दर्भमा अहिले पनि पराल खेतमै जलाई रहेको देखिन्छ जस्को मुख्य कारण यो हो कि उनलाई थाहा छैन कि उनी आफैलाई कति ठूलो नोक्सान पुर्याइ रहेका छन्। आज भन्दा १० वर्ष अगाडि पराल जलाउने घटनाहरू निकै कम थिए। पराल जलाउनाले […]

गहुँ खेती गर्ने कृषकले ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु के – के हुन् ?

गहुँ नेपालको धान र मकै पछिको तेस्रो प्रमुख खाद्यान्न बाली हो। विश्वको मुख्य खाद्यान बालीको रूपमा रहेको गहुँ बाली नेपालमा हिउँदमा खेति गरिने सवैभन्दा महत्वपूर्ण वाली हो। यो क्यालोरी र प्रोटिनको मुख्य स्रोत हो। यसको खेति नेपालको तराई देखि उच्च पहाड सम्म खेती गरिदै आइएको छ। नेपालमा आ.व २०७९/८० मा ७ लाख १६ हजार ९ […]

व्यवसायिक कुखुरा उत्पादनको लागि आवश्यक पानी

पानी एक महत्त्वपूर्ण, तर अक्सर अनदेखीगरिएको  पोषक तत्व हो। जनावरहरू पानी बिना बाँच्न सक्ने भन्दा राम्रो खाना बिना बाँच्न सक्छ। पानी पशु चयापचय को हरेक पक्ष मा संलग्न छ। यसले शरीरको तापक्रम नियन्त्रण गर्न, खाना पचाउन र फोहोर हटाउनमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। सामान्य तापक्रममा, कुखुराले सामान्यतया दानाको तुलनामा दोब्बर पानी पिउने गर्दछ। उच्च तापक्रमको अवधिमा […]

आलुको बीउ छनौट गर्दा कृषकले ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु के-के हुन् ?

आलु नेपालको चौथो प्रमुख खाद्यान्न बाली हो। पहाडी क्षेत्रका कैयौं स्थानहरु तथा उच्च पहाडी क्षेत्रहरुमा मुख्य बालीको रुपमा र तराई क्षेत्रमा एक प्रमुख तरकारी बालीका रुपमा यसको खेती गरिन्छ । मौसम अनुसार तराईका समथर फाँट देखि उच्च पहाडी भेगको ४,४०০ मी. को उचाईसम्म यसको खेती गरिएको पाइन्छ । अन्य बालीनालीमा भन्दा आलु खेतीमा उन्नत बीउ […]

बेवास्तामा परेको बहुगुणी रैथाने वनस्पति “काँढे धनिया”

स्याङ्जा | बहुगुणी भएर पनि बेवास्तामा परेको रैथानेबाली मध्ये काँढे धनियाँ पनि एक हो । काँढे धनियाँ बाह्रै महिना पाइने वनस्पति हो । यो मुख्यगरी मध्य पहाडी क्षेत्रमा पाइने वनस्पतिमा पर्दछ । यो चिस्यान रहिरहने ओसिलो ठाउँमा प्रसस्त हुने गर्दछ । यसलाई अन्य वनस्पतिको डसाइले त्यति असर नगर्ने भएकाले घुसुवाकारुपमा पनि हुने गर्दछ । यसबाट मिश्रितरुपमा पनि […]

थोपा सिँचाइ: एक उत्कृष्ट जलवायु मैत्री कृषि प्रविधी !

जलवायु परिवर्तनका कारणले धेरै जसो ठाउँहरुमा पानीको अभाव सिर्जना भएको छ । यसले गर्दा पहाडी तथा तराई क्षेत्रका कृषक समुदायको खेती प्रणालीमा ह्रास ल्याई उत्पादन घट्दो क्रममा छ । बिरूवाको वृद्धि विकासका लागि सिंचाइको ठूलो भूमिका रहेको हुन्छ । त्यसैले पानीको सदुपयोग गर्नु आजको आवश्यकता हो । खडेरी मौसमसँग जुध्न र सीमित पानीको उचित रूपमा […]

गाईवस्तुहरूमा क्यू ज्वरोको महामारी विज्ञान

नेपाल मा  चितवन माडी नगरपालिकामा पालिएको गाईमा ‘क्यू फिवर’ पुष्टि भएको छ । मानिसबाट पशुमा र पशुबाट मानिसमा सर्ने यो रोग माडी–४ मा पुष्टि भएको हो ।नगरपालिकाका पशु शाखा का अनुसार केन्द्रीय पशुपक्षी रोग अन्वेषण प्रयोगशालामा गरिएको परीक्षणका क्रममा गाईमा क्यू फिवर पुष्टि भएको हो । कक्जियाला वोर्नेटाई नामक व्याक्टेरियाका कारण यो रोग लाग्ने हो   […]