लेख

गाई वस्तुमा कृत्रिम गर्भधान

कृत्रिम गर्भाधान एक प्रविधि हो,जसमा जिउँदो शुक्रकीट भएको वीर्यलाई भाले जनावरबाट संकलन गरी उचित समयमा औजारहरूको मद्दतले पोथी जनावरको प्रजनन प्रणालीमा प्रवेश गराइन्छ। यसले सामान्य सन्तान उत्पादन गरेको पाइन्छ। यस प्रक्रियामा  सङ्कलन गरिएको वीर्य पोथीको पाठेघरमा वा गर्वाशयमा उचित समयमा सफा-सुग्घर तरिकाले राखिन्छ। सन् १७८० मा इटालियन वैज्ञानिक   Lazanno Spalbanzani ले कुकुरहरूमा कृत्रिम गर्भाधानको पहिलो […]

पशुमा थुनेलो रोग एवं उपचार 

थुनेलो रोग पाल्तु दुधालु पशुहरु (गाइ, भैंसी, भेडी, बाख्री आदि) को दुग्ध ग्रन्थीको सुन्निने रोग अनेक किसिमका जीवाणूको संक्रमणद्वारा हुने गर्दछ । यस रोगका कारण दुध उत्पादनमा कमी हुनुका साथै दुधमा चिल्लोको मात्रा कम हुने गर्दछ । यी कारणले हुने आर्थिक हानीको कारणले डेरी व्यवसायको लागि यो रोग महत्वपूर्ण मानिन्छ । जनस्वास्थ्यको दृष्टिले पनि यो […]

गर्मीमा गाईवस्तुको हेरचाह र व्यवस्थापन

चिसो मौसम दुग्ध गाईवस्तुहरूको लागि मानवीय छ। यदि जनावर लगातार घामको सम्पर्कमा रह्यो भने, यसको स्वास्थ्यमा असर पर्छ। तापक्रम बढेसँगै शरीरको तापक्रम बढ्छ र चाराको मात्रा घट्छ । हरियो घाँसको अभावका साथै भैँसीमा तातो प्रतिरोधी क्षमता कम भएकाले गर्मी मौसममा पशुको दूध उत्पादन घट्ने गर्छ ।भैँसी दिनमा कम चर्ने र साँझमा बढी चर्ने र गर्मी […]

कुखुरामा एसाईटिस रोग (जलोदर )

कुखुरामा प्राय चयापचय रोग धेरै ठुलो संख्यामा बिमारी तथा मृत्युको कारण बन्दछन । यो रोग ले ब्रोइलेर तथा लेयर दुवै प्रकारका कुखुराहरुलाई प्रभावित गर्दछ । यो रोग प्राय तिनै कुखुरा मा बडी देखिन्छ जो तेजी ले बद्छन वा फुल पार्दछन किन कि यो कुखुराहरुको चयापचय आत्यधिक छिटो हुन्छ जसले गर्दा शरीरमा तेज बेग ले परिबर्तन […]

ग्रीष्मकालीन तनाव र कुखुरा उत्पादनमा रोगको प्रकोप

यो गर्मी मौसममा तापक्रम बढ्दै जाँदा कुखुराले गर्मीको तनाव भन्ने अवस्थाको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ, जसलाई समर स्ट्रेस पनि भनिन्छ। यो अवस्था शरीरमा गर्मी उत्पादन र गर्मी हानि बीचको असंतुलनको कारण हुन्छ। यो अवस्थाले चराहरूको खराब प्रदर्शन मात्र होइन, कमजोर वृद्धि, कम उत्पादन र उच्च मृत्युदरको सन्दर्भमा ठूलो आर्थिक क्षतिको लागि पनि जिम्मेवार छ। कुखुरापालनकर्ताहरूले गर्मीको […]

आधुनिक युगमा जैविक खेतीको भूमिका

परिचय: विज्ञान र प्रविधिको विकाससँगै कृषि क्षेत्रमा महत्वपूर्ण परिवर्तनहरू आएको छ। जैविक खेती, परम्परागत खेती प्रणालीको एक वैकल्पिक मोडेलको रूपमा उभिएको छ, जुन खाद्य सुरक्षा, पारिस्थितिकीय सन्तुलन, र स्वास्थ्यलाई ध्यानमा राखेर खेती गर्ने प्रणाली हो। आधुनिक युगमा जैविक खेतीको महत्व बढ्दो छ र यसले कृषिको भविष्यमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ। जैविक खेती के हो? जैविक […]

बजारमा मासु बिक्रीमा ठगी

उच्च/महङ्गो मासुमा कम वा नचाहिने मासु मिलाउने वा प्रतिस्थापन गर्ने समान देखिने कम गुणस्तर वा गैर-परम्परागत स्रोतहरूद्वारा परम्परागत मासु प्रतिस्थापनलाई मासुको जालसाजी प्रतिस्थापन वा मासुको नक्कलीकरण भनिन्छ।  मासु मानव उपभोगको लागि प्रोटिनको सबैभन्दा उत्तम पोषण स्रोतहरू मध्ये एक हो र यसको प्रशंसा र स्वादको कारणले विश्वभरि ठूलो मात्रामा खपत भइरहेको छ। बढ्दो मूल्य र मासुको […]

गाईहरूमा सुत्केरी पेरेसिस

(दुग्ध ज्वरो, हाइपोकाल्सेमिया, पेरेसिस प्युरपेरेलिस, प्रसवपूर्ण एपोप्लेक्सी)। कामधेनु डेयरी क्याटल फार्म, नबलपुर, सर्लाही।प्रसवजनक पेरेसिस (दुध ज्वरो, हाइपोकाल्सेमिया, पेरेसिस प्युरपेरेलिस, पार्टुरिएन्ट एपोप्लेक्सी) वयस्क दुग्ध गाईहरूको एक रोग हो जसमा तीव्र हाइपोक्याल्सेमिया तीव्र देखि पेराक्यूट, एफेब्रिल, फ्ल्याक्सिड पक्षाघात निम्त्याउँछ जुन प्राय: प्रसव पछि वा चाँडै हुन्छ। क्लिनिकल संकेतहरूमा मेन्टेशन र रक्तसंचार पतनमा परिवर्तनहरू पनि समावेश छन्। गाईहरूमा […]

धानको काँडादार खपटे हिस्पा ( Rice hispa)

परिचय धान नेपालको प्रमुख खाद्यान्नबालि हो। यसको उत्पादन एवम  उत्पादकत्त्वमा नेपाली जनताको जीविकोपार्जन एवम देशको अर्थतन्त्र निर्भर गर्दछ। धानको वर्तमान उत्पादन तथा उत्पादकत्त्व अन्य देश एवम् कृषि अनुसन्धान केन्द्र र कृषकहरुको खेतबारीमा गरिएको परीक्षणहरुको तुलनामा न्यून मानिन्छ। धानको उत्पादनमा कमि हुनुको विवीध कारणहरुमध्ये यस बालीमा लाग्ने कीराहरु तथा यसबाट हुने क्षति प्रमुख कारण हो। हालका […]

केरामा लाग्ने पानामा रोगको ट्रोपिकल रेस ४ (TR4)

परिचय केरामा लाग्ने पानामा रोगको कारक तत्व ढुसी फुजारियमअक्सिस्पोरियम क्युवेन्सि (Fusarium Oxysporum f.sp. cubense) हो । पानामा विल्ट सन् १८७४ मा अस्ट्रेलियामा पहिलो पटक देखा परेको थियो भने दक्षिण अमेरिकाको पानामा, क्युबा, जमैका, कोस्टारिका लगायतका देशमा केरा खेतीलाई पुर्णतया नष्ट गरेको थियो । यसको ४ ओटा प्रजातिहरु छन् रेस १, रेस २ , रेस ३ […]