नेपालमा धेरै जनावरबाट दूध, मासु, अण्डा आदि ठूलो मात्रामा उत्पादन गरिन्छ। करोडौं गाईपालन किसानको जीवन पशुमा निर्भर छ। भौगोलिक कारणले गर्दा देशका धेरै क्षेत्रका किसानले हरेक वर्ष प्राकृतिक प्रकोपको सामना गर्नुपर्ने हुँदा पशुपालनमा करोडौं रुपैयाँको नोक्सानी हुने गरेको छ । प्राकृतिक प्रकोपमध्ये बाढी, भूकम्प, आँधी ९सुनामी० र खडेरी विशेष हुन् । देशमा फरक–फरक वर्षाका कारण […]
नेपाल एक कृषि प्रधान देश हो यो सवैमा अवगत नै छ । कृषि मन्त्रालय को पछिल्लो तथ्याङ्क विवरण अनुसार औसत ६०.४ प्रतिशत जनसख्याले कृषिलाई आफ्नो मुख्य पेसा वनाएका छन् भने नेपालको कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा कृषि क्षेत्रको योगदान २३. ९५ प्रतिशत रहेको छ । त्यसैले नेपालमा कृषि शिक्षाको कति महत्व छ भन्ने कुरा कृषि पेशामा संग्लग्न […]
कृत्रिम गर्भाधान एक प्रविधि हो,जसमा जिउँदो शुक्रकीट भएको वीर्यलाई भाले जनावरबाट संकलन गरी उचित समयमा औजारहरूको मद्दतले पोथी जनावरको प्रजनन प्रणालीमा प्रवेश गराइन्छ। यसले सामान्य सन्तान उत्पादन गरेको पाइन्छ। यस प्रक्रियामा सङ्कलन गरिएको वीर्य पोथीको पाठेघरमा वा गर्वाशयमा उचित समयमा सफा-सुग्घर तरिकाले राखिन्छ। सन् १७८० मा इटालियन वैज्ञानिक Lazanno Spalbanzani ले कुकुरहरूमा कृत्रिम गर्भाधानको पहिलो […]
थुनेलो रोग पाल्तु दुधालु पशुहरु (गाइ, भैंसी, भेडी, बाख्री आदि) को दुग्ध ग्रन्थीको सुन्निने रोग अनेक किसिमका जीवाणूको संक्रमणद्वारा हुने गर्दछ । यस रोगका कारण दुध उत्पादनमा कमी हुनुका साथै दुधमा चिल्लोको मात्रा कम हुने गर्दछ । यी कारणले हुने आर्थिक हानीको कारणले डेरी व्यवसायको लागि यो रोग महत्वपूर्ण मानिन्छ । जनस्वास्थ्यको दृष्टिले पनि यो […]
चिसो मौसम दुग्ध गाईवस्तुहरूको लागि मानवीय छ। यदि जनावर लगातार घामको सम्पर्कमा रह्यो भने, यसको स्वास्थ्यमा असर पर्छ। तापक्रम बढेसँगै शरीरको तापक्रम बढ्छ र चाराको मात्रा घट्छ । हरियो घाँसको अभावका साथै भैँसीमा तातो प्रतिरोधी क्षमता कम भएकाले गर्मी मौसममा पशुको दूध उत्पादन घट्ने गर्छ ।भैँसी दिनमा कम चर्ने र साँझमा बढी चर्ने र गर्मी […]
कुखुरामा प्राय चयापचय रोग धेरै ठुलो संख्यामा बिमारी तथा मृत्युको कारण बन्दछन । यो रोग ले ब्रोइलेर तथा लेयर दुवै प्रकारका कुखुराहरुलाई प्रभावित गर्दछ । यो रोग प्राय तिनै कुखुरा मा बडी देखिन्छ जो तेजी ले बद्छन वा फुल पार्दछन किन कि यो कुखुराहरुको चयापचय आत्यधिक छिटो हुन्छ जसले गर्दा शरीरमा तेज बेग ले परिबर्तन […]
यो गर्मी मौसममा तापक्रम बढ्दै जाँदा कुखुराले गर्मीको तनाव भन्ने अवस्थाको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ, जसलाई समर स्ट्रेस पनि भनिन्छ। यो अवस्था शरीरमा गर्मी उत्पादन र गर्मी हानि बीचको असंतुलनको कारण हुन्छ। यो अवस्थाले चराहरूको खराब प्रदर्शन मात्र होइन, कमजोर वृद्धि, कम उत्पादन र उच्च मृत्युदरको सन्दर्भमा ठूलो आर्थिक क्षतिको लागि पनि जिम्मेवार छ। कुखुरापालनकर्ताहरूले गर्मीको […]
परिचय: विज्ञान र प्रविधिको विकाससँगै कृषि क्षेत्रमा महत्वपूर्ण परिवर्तनहरू आएको छ। जैविक खेती, परम्परागत खेती प्रणालीको एक वैकल्पिक मोडेलको रूपमा उभिएको छ, जुन खाद्य सुरक्षा, पारिस्थितिकीय सन्तुलन, र स्वास्थ्यलाई ध्यानमा राखेर खेती गर्ने प्रणाली हो। आधुनिक युगमा जैविक खेतीको महत्व बढ्दो छ र यसले कृषिको भविष्यमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ। जैविक खेती के हो? जैविक […]
उच्च/महङ्गो मासुमा कम वा नचाहिने मासु मिलाउने वा प्रतिस्थापन गर्ने समान देखिने कम गुणस्तर वा गैर-परम्परागत स्रोतहरूद्वारा परम्परागत मासु प्रतिस्थापनलाई मासुको जालसाजी प्रतिस्थापन वा मासुको नक्कलीकरण भनिन्छ। मासु मानव उपभोगको लागि प्रोटिनको सबैभन्दा उत्तम पोषण स्रोतहरू मध्ये एक हो र यसको प्रशंसा र स्वादको कारणले विश्वभरि ठूलो मात्रामा खपत भइरहेको छ। बढ्दो मूल्य र मासुको […]
(दुग्ध ज्वरो, हाइपोकाल्सेमिया, पेरेसिस प्युरपेरेलिस, प्रसवपूर्ण एपोप्लेक्सी)। कामधेनु डेयरी क्याटल फार्म, नबलपुर, सर्लाही।प्रसवजनक पेरेसिस (दुध ज्वरो, हाइपोकाल्सेमिया, पेरेसिस प्युरपेरेलिस, पार्टुरिएन्ट एपोप्लेक्सी) वयस्क दुग्ध गाईहरूको एक रोग हो जसमा तीव्र हाइपोक्याल्सेमिया तीव्र देखि पेराक्यूट, एफेब्रिल, फ्ल्याक्सिड पक्षाघात निम्त्याउँछ जुन प्राय: प्रसव पछि वा चाँडै हुन्छ। क्लिनिकल संकेतहरूमा मेन्टेशन र रक्तसंचार पतनमा परिवर्तनहरू पनि समावेश छन्। गाईहरूमा […]
