परिचय: कृषि विविधता हाम्रो कृषि प्रणालीको मेरुदण्ड हो, जसले मानव जीवन, खाद्य सुरक्षा, र पारिस्थितिक सन्तुलनलाई जोगाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। विगतका दशकहरूमा जलवायु परिवर्तनका कारण कृषि क्षेत्रले विभिन्न चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ। बढ्दो तापक्रम, अनियमित वर्षा, र खडेरीजस्ता समस्याहरूले परम्परागत खेती प्रणालीलाई गम्भीर असर पुर्याइरहेका छन्। यस्तो परिस्थितिमा कृषि विविधताको संरक्षण र प्रवर्धन अझ महत्त्वपूर्ण […]
कुखुरापालन नेपालको सबैभन्दा छिटो बढिरहेको क्षेत्र हो र यसले देशको मासु खाने जनसंख्याको लागि प्रोटिनको महत्त्वपूर्ण स्रोत प्रदान गर्दछ। पोल्ट्री क्षेत्रको बृद्धिले भारतमा गरिबी घटाउन र पोषण बृद्धि गर्न योगदान पुर्याउँछ। परम्परागत औषधिहरूले चराको वृद्धि र स्वास्थ्य अवस्था सुधार गर्दछ। एथनो पशु चिकित्सा अभ्यासहरू परम्परागत विश्वास र स्वदेशी ज्ञान र सांस्कृतिक सीपहरूमा आधारित हुन्छन् जुन […]
नेपालमा धेरै जनावरबाट दूध, मासु, अण्डा आदि ठूलो मात्रामा उत्पादन गरिन्छ। करोडौं गाईपालन किसानको जीवन पशुमा निर्भर छ। भौगोलिक कारणले गर्दा देशका धेरै क्षेत्रका किसानले हरेक वर्ष प्राकृतिक प्रकोपको सामना गर्नुपर्ने हुँदा पशुपालनमा करोडौं रुपैयाँको नोक्सानी हुने गरेको छ । प्राकृतिक प्रकोपमध्ये बाढी, भूकम्प, आँधी ९सुनामी० र खडेरी विशेष हुन् । देशमा फरक–फरक वर्षाका कारण […]
नेपाल एक कृषि प्रधान देश हो यो सवैमा अवगत नै छ । कृषि मन्त्रालय को पछिल्लो तथ्याङ्क विवरण अनुसार औसत ६०.४ प्रतिशत जनसख्याले कृषिलाई आफ्नो मुख्य पेसा वनाएका छन् भने नेपालको कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा कृषि क्षेत्रको योगदान २३. ९५ प्रतिशत रहेको छ । त्यसैले नेपालमा कृषि शिक्षाको कति महत्व छ भन्ने कुरा कृषि पेशामा संग्लग्न […]
थुनेलो रोग पाल्तु दुधालु पशुहरु (गाइ, भैंसी, भेडी, बाख्री आदि) को दुग्ध ग्रन्थीको सुन्निने रोग अनेक किसिमका जीवाणूको संक्रमणद्वारा हुने गर्दछ । यस रोगका कारण दुध उत्पादनमा कमी हुनुका साथै दुधमा चिल्लोको मात्रा कम हुने गर्दछ । यी कारणले हुने आर्थिक हानीको कारणले डेरी व्यवसायको लागि यो रोग महत्वपूर्ण मानिन्छ । जनस्वास्थ्यको दृष्टिले पनि यो […]
चिसो मौसम दुग्ध गाईवस्तुहरूको लागि मानवीय छ। यदि जनावर लगातार घामको सम्पर्कमा रह्यो भने, यसको स्वास्थ्यमा असर पर्छ। तापक्रम बढेसँगै शरीरको तापक्रम बढ्छ र चाराको मात्रा घट्छ । हरियो घाँसको अभावका साथै भैँसीमा तातो प्रतिरोधी क्षमता कम भएकाले गर्मी मौसममा पशुको दूध उत्पादन घट्ने गर्छ ।भैँसी दिनमा कम चर्ने र साँझमा बढी चर्ने र गर्मी […]
कुखुरामा प्राय चयापचय रोग धेरै ठुलो संख्यामा बिमारी तथा मृत्युको कारण बन्दछन । यो रोग ले ब्रोइलेर तथा लेयर दुवै प्रकारका कुखुराहरुलाई प्रभावित गर्दछ । यो रोग प्राय तिनै कुखुरा मा बडी देखिन्छ जो तेजी ले बद्छन वा फुल पार्दछन किन कि यो कुखुराहरुको चयापचय आत्यधिक छिटो हुन्छ जसले गर्दा शरीरमा तेज बेग ले परिबर्तन […]
यो गर्मी मौसममा तापक्रम बढ्दै जाँदा कुखुराले गर्मीको तनाव भन्ने अवस्थाको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ, जसलाई समर स्ट्रेस पनि भनिन्छ। यो अवस्था शरीरमा गर्मी उत्पादन र गर्मी हानि बीचको असंतुलनको कारण हुन्छ। यो अवस्थाले चराहरूको खराब प्रदर्शन मात्र होइन, कमजोर वृद्धि, कम उत्पादन र उच्च मृत्युदरको सन्दर्भमा ठूलो आर्थिक क्षतिको लागि पनि जिम्मेवार छ। कुखुरापालनकर्ताहरूले गर्मीको […]
परिचय: विज्ञान र प्रविधिको विकाससँगै कृषि क्षेत्रमा महत्वपूर्ण परिवर्तनहरू आएको छ। जैविक खेती, परम्परागत खेती प्रणालीको एक वैकल्पिक मोडेलको रूपमा उभिएको छ, जुन खाद्य सुरक्षा, पारिस्थितिकीय सन्तुलन, र स्वास्थ्यलाई ध्यानमा राखेर खेती गर्ने प्रणाली हो। आधुनिक युगमा जैविक खेतीको महत्व बढ्दो छ र यसले कृषिको भविष्यमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ। जैविक खेती के हो? जैविक […]
उच्च/महङ्गो मासुमा कम वा नचाहिने मासु मिलाउने वा प्रतिस्थापन गर्ने समान देखिने कम गुणस्तर वा गैर-परम्परागत स्रोतहरूद्वारा परम्परागत मासु प्रतिस्थापनलाई मासुको जालसाजी प्रतिस्थापन वा मासुको नक्कलीकरण भनिन्छ। मासु मानव उपभोगको लागि प्रोटिनको सबैभन्दा उत्तम पोषण स्रोतहरू मध्ये एक हो र यसको प्रशंसा र स्वादको कारणले विश्वभरि ठूलो मात्रामा खपत भइरहेको छ। बढ्दो मूल्य र मासुको […]
