Mpox (एमपोक्स, Monkey Pox)एक zoonotic रोग हो, यसको मतलब यो जनावर र मान्छे बीच फैलन सक्छ। एमपक्स रोगOrthopoxvirus genus/ Poxviridae family को मंकिपक्स भाइरसबाट हुने एक किसिमको सरुवा रोग हो। जबकि पशुरिसरभिवर अज्ञात छ, साना स्तनपायी (जस्तै डोरी र सूर्य गिलहरी, लोखर्के, विशाल-थैली मुसा, अफ्रिकी डोर्मिस) लाई पश्चिम र मध्यअफ्रिकाको वातावरणमा भाइरसको रिसरभर सोचिन्छ। मानिसहरू संक्रमित जनावरहरूसँग प्रत्यक्ष सम्पर्कबाट, प्राय: संक्रमितजनावरहरू वा संक्रमित जनावरहरूको शिकार गर्दा जालमा राख्ने र प्रशोधन गर्दा, शरीरका अंगहरू र तरल पदार्थहरूबाट भाइरसबाटसंक्रमित हुन सक्छन्। साना स्तनधारी जनावरहरूले भाइरस बोक्न सक्छन्, कहिलेकाहीँ स्पष्ट लक्षणहरू बिना, जबकि गैर-मानवप्राइमेटहरू Mpox बाट बिरामी हुन सक्छन् र मानिसहरू जस्तै रोगको लक्षणहरू हुन सक्छन्। 2003 मा, पश्चिम अफ्रिकाबाट संक्रमितसाना स्तनपायी जनावरहरूको ढुवानी गर्दा ओछ्यान र पिंजरा साझा गरेपछि घरपालुवा प्रेयरी कुकुरहरूमा एमपोक्सको प्रकोप देखापर्यो। यसले संयुक्त राज्यका 6 राज्यहरूमा 47 मानव केसहरू निम्त्यायो। जनावरबाट जनावर र जनावरबाट व्यक्तिमा फैलिनेघटनाहरू, जस्तै 2003मा भयको प्रकोप, संक्रमित व्यक्तिहरू साथै खुला र संक्रमित जनावरहरूलाई अलग गरेर जनावरहरूमा रजनावरहरूबाट हुने सङ्क्रमणको जोखिमलाई कम गर्ने आवश्यकता देखाउँछ।
Mpox भाइरसले बाँदर, एन्टिएटर, हेजहग, प्रेयरी कुकुर, गिलहरी र श्रुज सहित स्तनधारी प्रजातिहरूलाइ ठुलो संख्यामा संक्रमण गर्नसक्छ। जब कुनै व्यक्ति वा अतिसंवेदनशील जनावर; जनावर, मानव वा भाइरसले दूषित सामग्रीबाट भाइरसको सम्पर्कमा आउँछ जसलेएमपोक्स निम्त्याउने सम्भावना हुन सक्छ। भाइरस छालाको घाउ (नाङ्गो आँखाले नदेखिने), श्वासप्रश्वासको नली वा श्लेष्मझिल्लीबाट शरीरमा प्रवेश गर्छ। एमपोक्स निम्त्याउने भाइरस संक्रमित जनावरहरूबाट मानिस वा अन्य संवेदनशील जनावरहरूमा टोक्ने, खरोंचहरू वा शरीरका तरल पदार्थहरू र/वा संक्रमित जनावरको मासुसँग सिधा सम्पर्कद्वारा शिकार र अन्य संवेदनशील जनावरप्रजातिहरू समावेश गर्ने गतिविधिहरूमा सर्छ। मानव-देखि-मानव प्रसारण मुख्यतया नजिकको शारीरिक सम्पर्क मार्फत हुन्छ (जस्तै, अनुहार-देखि-छाला, मुख-देखि-मुख, मुख-देखि-छाला सम्पर्क सहित यौन सम्पर्क)। मुख वा घाँटीमा हुने अल्सर, घाउ वा घाउहरूसंक्रामक हुन सक्छन्, जसको अर्थ यो भाइरस र्याल र श्वासप्रश्वासका थोपाहरू (र सम्भवतः छोटो दूरीको एरोसोल) मार्फत फैलिनसक्छ। भाइरस सास फेर्न र कुरा गर्दा फैलिन सक्छ कि भनेर थप अध्ययनहरू आवश्यक छ। घरपालुवा कुकुरहरूको मामिलामामानिसबाट जनावरमा सर्ने शंकास्पद छ जसले लक्षणहरू भएका तिनीहरूका मालिकहरूसँग नजिकको सम्पर्क राखेका थिए भन्नेबुझिन्छ। श्लेष्म घाउ देखाएमा र पीसीआरमा सकारात्मक परीक्षण देखिएमा एमपक्स भएको बुझिन्छ।
एमपक्सको उपचार भने अझै बनिसकेको छैन। Mpox सामान्यतया एक आत्म-सीमित रोग हो (उपचार बिना नै निको हुन्छ) लक्षणहरूदुई देखि चार हप्तासम्म रहन्छ। निदान पछि, स्वास्थ्य सेवा अवस्ता निगरानि गरि लक्षणहरू कम गर्ने प्रयास गर्नुपर्दछ।निर्जलीकरणरोक्न र यदि तिनीहरू विकसित भएमा दोस्रो ब्याक्टेरियल संक्रमणहरूको उपचार गर्न एन्टिबायोटिक दिनुपर्दछ।
