बोट बिरूवा तथा पशुपछीबाट प्राप्त हुने पराल, छवाली, गोबर, विभिन्न घाँपातहरू, खरानी, चुन आदिलाई नियमित तवरले तह–तह पारी क्रमैसँग राखी पटक–पटक पल्टाएर कुहाई तयार पारिएको मललाई कम्पोष्ट मल भनिन्छ । कम्पोष्ट मलका फाईदाहरू : १. बोट बिरूवाहरूको लागि आवश्यक पर्ने विभिन्न किसिमका खाद्य तत्वहरू प्रदान गर्दछ । २. माटोको पानी शोश्ने क्षमता बढ्छ । ३. […]
दक्षिण अमेरिका पेरु तथा बोलिभियाको सिमाक्षेत्र Andes पहाडी क्षेत्रमा उत्पति भएको मानिने आलु नेपालमा भने अठाह्रौ शताब्दीको लगभग अन्तिम समयदेखि खेति सुरु भएको मानिन्छ । आलु solanaceae परिवार अन्तर्गत पर्दछ । उच्च पहाडि भागमा खाघान्नबालीको रुपमा र तराई तथा मध्य पहाडी क्षेत्रमा तरकारी वालीको रुपमा प्रयोग गरिन्छ । हावापानी : आलु हिउदेवाली भएको हुनाले चिसो […]
परापुर्वकाल देखि नै विभिन्न रोगको निर्मुल औषधी को रुपमा प्रयोग भइरहेको अदुवा लाई पुर्खाहरुले भगवानको दुवा अदुवा भन्ने कथन यथावत नै छ । त्यही भएर होला आजको एक्काइसौँ शताब्दी मा नि यस बालीको उत्तिकै महत्व छ । संसार अहिले कोरोना माहामारीको समस्यामा जुदिरहदाँ पनि विज्ञहरुले यसको महत्व निकै रहेको बताउदै आएका छन्। यसका फाइदाहरु : […]
रायो साग नेपालमा अरु साग भन्दा धेरै खेती गरिने साग हो।येस्लाइ तराइ देखि हिमाल सम्म सफलतापुर्बक खेती गरिदै आइयेको छ।यस्मा हाम्रो शरीर लाई आवस्यक पर्ने भिटामिन A,B,C र E प्रसस्त मात्रा मा पाइन्छ त्यस्तै यो साग आइरन,क्याल्सियम र प्रोटिन ले पनि भरी पुर्ण हुन्छ। हावापानी र माटो : रायो साग तराइ देखि मध्य पहाड सम्म […]
कृषी र पशुपालन ब्याबसाय एक अर्कासंग अन्तर सम्वन्धीनत छन् । कृषि उत्पादन र तीनका उप पदार्थको पशु आहारा तथा परिपुरक खाद्य वस्तुको रुपमा प्रयोग गरीन्छ। नेपाली समाजमा परम्परागत परम्परागत ज्ञानको प्रयोग गरी विभिन्न वनस्पति तथा जडीबुटीहरु मानीस तथा पशुपक्षींको औषधीको रुपमा उपयोग गर्ने प्रचलन धेरै पुरानो हो । यसरी प्रयोग गरीने वस्तुको वैज्ञानीक आधार तथा […]
मकै एक प्रमुख खाद्यान्न बाली हो । यसलाइ धानपछिको दोस्रो प्रमुख खाद्यान्न बालीको रुपमा चिनिन्छ । यसको उत्पादन नेपालको उच्च पहाड देखि तराइको समथर भुभागसम्म भएको पाइन्छ । बिषेशगरि बर्षे र हिउदमा यसको खेती बढी गरिन्छ । सामान्यतया मकैमा छरे देखि भाच्नेबेला सम्म धेरै किराहरुले आक्रमण गर्छन् । एक अध्ययनले देखाए अनुसार नेपालमा मकैबालीमा ५५ […]
क. कीरा लाग्न नदिन अपनाउन सकिने उपायहरु (Prevention) मकै रोप्ने समयमा परिवर्तन गर्नेः वीउ छर्ने समयको हेरफेर गरी अघौटे वा पछौटे मकै बालीका जातहरु लगाएर कीराको उच्च घनत्व हुने समय छल्न सकिन्छ । तर एकै खेतमा विभिन्न समयमा मकै रोप्ने कार्य गर्दा कीरालाई निरन्तर लामो समयसम्म खाना उपलव्ध हुने भएकोले यस्ता कार्य भने कदापी गर्नु […]
तनेबोडी कोशेबाली समूहको लहरे तरकारी बाली हो । यसको कोशाको लम्वाई जात अनुसार ४० देखि ८० से.मीसम्म हुन्छ । यो तनेबोडी तरकारी र सलादको रुपमा समेत प्रयोग गरिन्छ । यसमा प्रोटिन र भिटामिन प्रशस्त मात्रामा पाइन्छ भने यसको खेतीले माटोको उर्वराशक्ति बढाउँछ । हावापानी : तराईदेखि उच्च पहाड क्षेत्रसम्म यसको खेती गर्न सकिन्छ । पहाडमा […]
कम्फ्रे भन्नाले पोथ्रा समूह अन्तर्गत सिम्फाईटम जेनसमा पर्ने बहुवर्षे बिरुवाका प्रजातिहरुको समूह हो । सामान्यतया सितप्रदेशीय घाँसे मैदान तथा घोलहरुमा पाइने यो बिरुवा युरोपको रैथाने बिरुवा हो । यो विरुवा समशितोष्ण तथा उष्णप्रदेशीय हावापानी भएको स्थानमा समेत फैलीएको पाइन्छ । विश्वभरी नै औषधी लगायत अन्य प्रयोजनको लागी वर्षाैदेखी यसको खेती गरिदै आए तापनी नेपालमा भने […]
चुन र नीलोतुथो घोलेर बनाइएको घोल होलाई बोर्डेक्स मिक्सचर वा वोर्डो मिश्रण भनिन्छ । बगैँचा, फलफूलका फार्महरूमा ढुसी जन्य जीवाणुहरू बाट बच्नका लागि बोर्डो मिश्रणको प्रयोग गरिन्छ । रोग लाग्नु अघि नै प्रयोग गरेको खण्डमा मात्र मिश्रण प्रभावाकारी हुन्छ । मुख्य प्रयोग : यसको प्रयोग ढुसीु बाट हुने रोगहरुबाट बोटविरुवा बचाउन प्रयोग गरिन्छ । डढुवा […]
